Smeenk, C. en Vliet jr., P. van-Een held in volle

Kenmerken

Conditie: Gelezen

Beschrijving

Lees over deze bekende politicus, maar ook over zijnwerk in de arbeidersbeweging.
232 blz.
In goede staat
Libertas-Rotterdam-1907

Biografie
Als minister in het kabinet-Heemskerk i één van degrondleggers van de sociale wetgeving in Nederland. Sociaalvoelende Friese predikant die in 1901 Troelstra versloeg in hetdistrict Tietjerksteradeel. Grote stevig gebouwde man met eenjeugdig aanzien en een rustige spreektrant zonder preektoon (alvonden sommigen hem een `langspreker`). Werd bij hettotstandbrengen van zijn wetgeving vooral tegengewerkt doorconservatieve geloofsgenoten in ARP en CHU. Bracht wel deInvaliditeitswet en de Ziektewet tot stand, maar deze werden pas naenkele jaren ingevoerd. Harde werker die zowel onder de zwaarte vanhet ambt als onder de tegenwerking bij zijn wetgevende arbeid leed.Werd na zijn ministerschap weer predikant, maar overleed al naenkele jaren.

ARP
in de periode 1901-1913: lid Tweede Kamer,minister

Voornamen (roepnaam)
Aritius Sybrandus (Syb)

Personalia
geboorteplaats en -datum
Angeren (Gld.), 17 februari 1864
overlijdensplaats en -datum
Bennebroek (N.H.), 12 juli 1916
levensbeschouwing
Nederlands Hervormd

Partij/stroming
partij(en)
ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

Loopbaan
-    predikant Nederlandse Hervormde Kerk teHeinenoord (Z.H.), van 1888 tot juni 1891
-    predikant Nederlandse Hervormde Kerk teVlissingen, van juni 1891 tot 12 mei 1895
-    predikant Nederlandse Hervormde Kerk teArnhem, van 12 mei 1895 tot september 1901
-    lid Tweede Kamer der Staten-Generaalvoor het kiesdistrict Tietjerksteradeel, van 17 september 1901 tot12 februari 1908
-    minister van Landbouw, Nijverheid enHandel, van 12 februari 1908 tot 28 augustus 1913
-    minister van Waterstaat ad interim, van7 januari 1909 tot 20 januari 1909 (na het overlijden van ministerBevers)
-    veldprediker en predikant NederlandseHervormde Kerk te Bennebroek (N.H.), van juni 1914 tot 12 juli1916
Partijpolitieke functies
-    secretaris A.R.-Kamerclub Tweede Kamerder Staten-Generaal, van september 1905 tot 12 februari1908
Nevenfuncties
-    lid commissie van advies NederlandschWerkliedenverbond "Patrimonium", vanaf 1894
-    lid redactie verbondsorgaan"Patrimonium", vanaf 1898
-    lid bestuur Asyl Steenbeek te Zetten,omstreeks 1899
-    redacteur weekblad "Patrimonium", van1900 tot 1908
-    lid Staatscommissie van enquête omtrenthet spoorwegpersoneel, van 20 april 1903 tot 14 januari 1904(ingesteld na de Spoorwegstaking 1903)
-    voorzitter Staatscommissie voor hetTramwegpersoneel, van mei 1906 tot februari 1908
-    voorzitter dagelijks bestuurVereeniging "de Nederlandsche VereenigingLandverhuizing"
-    lid Mijnraad, van 1913 tot 1 januari1916
-    lid Werkloosheidsraad, omstreeks1914
-    lid commissie van uitvoering KoninklijkNationaal Steuncomité, van 22 augustus 1914 tot 12 juli1916
Gedelegeerde commissies, presidia etc.
-    lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer derStaten-Generaal), van februari 1906 tot mei 1906
-    voorzitter Commissie van Rapporteursbegroting van Oorlog voor 1908 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)(deze begroting werd in december 1907 door de Tweede Kamerverworpen)
-    tijdelijk secretaris van deministerraad, januari 1909
Opleiding
voortgezet onderwijs
-    Latijnse School te Zutphen
-    Latijnse School teDordrecht
-    Openbaar "Erasmiaansch Gymnasium" teRotterdam
Academische studie
-    theologie (proponentsexamen),Rijksuniversiteit Utrecht, van 1882 tot 1887
Activiteiten
als parlementariër
-    Sprak in de Tweede Kamer overuiteenlopende zaken, waaronder arbeid (sociale wetgeving),militaire zaken, visserij en bij de behandeling van deontwerp-Drankwet
Opvallend stemgedrag
-    In 1906 stemden hij en Okma als enigenvan de ARP-fractie vóór de begroting van Oorlog van ministerStaal
Als bewindspersoon (beleidsmatig)
-    Zijn ontwerp-Bakkerswet, die dearbeidstijden in het bakkersbedrijf moest regelen, werd in juni1912 in de Tweede Kamer met 49 tegen 42 stemmen verworpen. Met hetvoorstel zou in het bakkersbedrijf een tienurige werkdag wordeningevoerd en de zondagsarbeid worden beperkt.
-    De tegelijkertijd met deontwerp-Bakkerswet ingediende ontwerp-Bakkersradenwet werd in 1911ingetrokken, nadat gebleken was dat er geen meerderheid voorwas
Als bewindspersoon (wetgeving)
-    Bracht in 1908 de Wet opsporing vandelfstoffen tot stand. Deze bepaalde dat het opsporen vandelfstoffen in heel Nederland gedurende 15 jaar van staatswege zougeschieden en dat het opsporen van steenkool en zouten doorparticulieren was verboden. Voor het opsporen van anderedelfstoffen was een vergunning nodig. De Mijnwet van 1903 werdingetrokken.
-    Bracht in 1908 de Visserijwet (Stb.311) tot stand. Deze regelt onder meer de vaststelling van degrenzen tussen binnen- en kustvisserij, de registratie vanvissersschepen, de keuring van gekaakte haring en de instelling vaneen College voor de visscherijen en van eenVisserij-inspectie
-    Bracht in 1909 de Schepenwet (Stb. 219)tot stand, die regels bevatte over het voorkomen van ongevallen opschepen. Er wordt een Raad voor de scheepvaartingesteld.
-    Bracht in 1911 de Plantenziektenwet totstand, op grond waarvan de Plantenziektenkundige Dienst werdingesteld
-    Bracht in 1911 de Steenhouwerswet totstand, waardoor het voor werkgevers in de steenindustrie verbodenwerd minderjarigen in dienst te nemen zonder medischeverklaring.
-    Bracht in 1911 een wijziging (Stb. 315)van de Arbeidswet 1889 tot stand, waarbij vrouwen- en kinderarbeidverder werd beperkt. De arbeidsduur voor vrouwen en jeugdigen werdbeperkt tot 10 uur per dag (en maximaal 58 uren per week).Nachtarbeid door vrouwen werd verboden, evenals arbeid door gehuwdevrouwen op zaterdag na 13:00 uur.
-    Bracht in 1912 de Vogelwet tot stand,die bescherming bood aan alle in Europa in het wild levende vogels,uitgezonderd vogels die schadelijk zijn voor land-, tuin- enbosbouw
-    Bracht in 1912 samen met minister E.Regout de Octrooiwet (Stb. 313) tot stand. Hierdoor werdenuitvindingen weer wettelijk beschermd. In 1869 was de Octrooiwetvan 1817 buiten werking gesteld.
-    Bracht in 1913 de Radenwet (Stb. 203)tot stand, waardoor plaatselijke Raden van Arbeid in het levenwerden geroepen die belast waren met de uitvoering van desocialeverzekeringswetten.
-    Bracht in 1913 de Ziektewet (Stb. 204)tot stand. Deze voerde een verplichte verzekering in van werknemersin loondienst tegen ziekte en ziektebehandeling. Kleinezelfstandigen konden zich vrijwillig aansluiten bij de verzekering.De premies werden zowel door werkgevers als werknemers opgebracht.De Ziektewet zou pas in 1930 worden ingevoerd.
-    Bracht in 1913 de Invaliditeits- enoudersdomswet (Stb. 205) tot stand. Deze voerde een verzekering integen geldelijke gevolgen van invaliditeit, ouderdom (70 jaar enouder) en overlijden van arbeiders. Er kwam een verplichteverzekering via de Raden van Arbeid voor arbeiders in loondienst.Premiebetaling geschiedde door de werkgever door het plakken vanrentezegels op een rentekaart. Er was geen waardevaste ofwelvaartsvaste uitkering. De (herziene) wet trad 3 december 1919 inwerking.
Wetenswaardigheden
algemeen
-    De behandeling van zijn Ouderdoms- eninvaliditeitswet duurde van 15 mei 1912 tot 15 mei1913.
uit de privésfeer
-    Zijn vader was predikant te Angeren,Katwijk aan de Rijn, Harlingen, Voorst en Dordrecht
-    Zijn schoonvader, J.G. vanSchaardenburg, was in 1889 anti-revolutionair kandidaat voor deTweede Kamer in het district Dordrecht. Hij werd met 200 stemmenverschil verslagen door de liberaal S.M.H. van Gijn.
-    Van hem staat in Bergum eenborstbeeld
-    Op de begraafplaats in Bennebroek iseen grafmonument voor hem opgericht
verkiezingen
-    Versloeg in 1901 in het districtTietjerksteradeel P.J. Troelstra (sdap). Werd in 1901 in hetkiesdistrict Weststellingwerf na herstemming verslagen door G.L.van der Zwaag (soc.).
-    Versloeg in 1905 H. Goeman Borgesius(ul) en P.J. Troelstra (sdap) in de eersteverkiezingsronde
-    Werd in 1905 in het district Zutphen naherstemming verslagen door H. Goeman Borgesius (ul) en in hetkiesdistrict Dordrecht na herstemming door S.M.H. van Gijn (lib.).Eindigde in het district Amsterdam III als derde achter Troelstraen Eland (ul).
pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"De Leeuw van Patrimonium"

Publicaties/bronnen
publicaties
"De vrijheid van den arbeidenden stand" (Utrecht, 1902)(brochure)
literatuur/documentatie
-    C.K. Elout, "De Heeren in Den Haag" (2ereeks, 1909), 18
-    C. Smeenk en P. van Vliet, "Een held involle wapenrusting, ds. A.S. Talma en zijn arbeid"(1916)
-    J.M. Vellinga, "Talma`s sociale arbeid"(1941)
-    T. de Ruiter, "Minister A.S. Talma"(1946)
-    I.A. Diepenhorst, "Aritius SybrandusTalma", in: C. Bremmer (red.), "Personen en momenten uit degeschiedenis van de Anti-Revolutionaire Partij" (1980)
-    J. van der Molen, "Talma, AritiusSybrandus", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en deArbeidersbeweging in Nederland, deel I, 129
-    J.T. Minderaa, "Talma, AritiusSybrandus (1864-1916)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland,deel I, 572
-    P.F. Dillingh, "Talma, AritiusSybrandus", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van hetNederlands protestantisme, deel 4, 414
-    G.S. van Krieken, "Aritius SybrandusTalma (1864-1916). De `Leeuw van Patrimonium`", in: P.E. Werkman enR. van der Woude (red.), "Wie in de politiek gaat, is weg?Protestantse politici en de christelijk-sociale beweging" (2009),123-150
-    Onze Afgevaardigden, 1901,1905

Familie/gezin
huwelijk/samenlevingsvorm
gehuwd te Dordrecht, 20 januari 1888
echtgeno(o)t(e)/partner
M. van Schaardenburg, Margaretha
kinderen
4 dochters en 2 zoons
vader
A.W.L. Talma, Alydis Warmoldus Lambertus
geboorteplaats en/of -datum
Dokkum, 21 augustus 1835
moeder
D. Hekelaar, Duifje
beroep grootvader (vaderskant)
griffier kantongerecht te Dokkum

Bovenstaande gegevens zijn ontleend aan het biografischarchief van het Parlementair Documentatiecentrum (PDC) van deUniversiteit Leiden en betreffen vooral de periode waarin iemandpolitiek en bestuurlijk actief is of was.