Oog voor talent 250 jaar fundatie (Renswoude) 2004 gesig

Kenmerken

Conditie: Nieuw

Periode: 17e en 18e eeuw

Jaar (oorspr.): 2004

Beschrijving

Van 9 april t/m 13 juni presenteert het Haags Historisch Museum een tentoonstelling over de Fundatie van Renswoude, 250 jaar geleden opgericht door een steenrijke weduwe. Doel was talentvolle weesjongens een hogere opleiding te geven. Ook nu nog speelt de beschermvrouwe van weleer een belangrijke ondersteunende rol in het leven van jonge studenten.

Unieke erfenis doorbreekt conventies
Maria Duyst van Voorhout overleed op 27 april 1754, 92 jaar oud. Zij was afkomstig uit een aanzienlijke familie uit Delft. Zij trouwde twee maal, maar bleef uiteindelijk alleen achter. Haar zus overleed in het kraambed, haar zwager en nichtje enkele jaren daarna. De tweede man van Maria, Frederik baron van Reede, stierf in 1738 na een lange politieke carrière. Zo kwamen alle familiebezittingen bij Maria terecht, een vermogen van bijna 100 miljoen euro naar huidige maatstaven. Slechts een vijfde van haar bezit ging naar familie en vrienden, de rest had Maria bestemd voor drie tehuizen in Delft, Den Haag en Utrecht.Elk tehuis moest een fundatie oprichten die de geërfde goederen zou beheren. De opbrengst diende om getalenteerde weesjongens, apart van de andere wezen, een hogere beroepsopleiding te geven. Deze bepaling was uniek, omdat het de toenmalige standenmaatschappij doorbrak. Als je arm geboren was, kon je eigenlijk niet hogerop komen.

Strenge selectie
De uitvoerders van Maria's testament verzamelden al snel geschikte regenten en bekwame docenten voor de uitvoering van de plannen. In Den Haag werd een nieuwe vleugel aan het weeshuis aan het Westeinde gebouwd, in Utrecht en Delft kwamen totaal nieuwe gebouwen voor de Fundatie van Renswoude en haar beschermelingen. Het aantal pupillen van Renswoude was niet hoog omdat er streng geselecteerd werd. Maar zij konden na hun opleiding wel terecht als architect, stuurman, ingenieur of chirurgijn, waar gewone weeskinderen vaak niet verder kwamen dan kleermaker of schoenmaker. Een van de studenten van de Fundatie begon in 1803 een kleine drukkerij in Den Haag, de nu nog steeds bekende Koninklijke De Swart.

Een toekomst voor studenten
De Franse tijd, eind 18de eeuw, was financieel moeilijk voor de Fundatie. Bovendien veranderde het onderwijs ingrijpend. Begin 19de eeuw kwamen er steeds meer instellingen voor hoger beroepsonderwijs, waardoor het leerplan van de Fundatie deels overbodig werd. Een eeuw later liep door de vooruitgang het aantal weeskinderen terug. Men bleef de beschermvrouwe echter trouw en paste zich aan de nieuwe tijd aan. De Fundatie stopte met de weeshuizen, en begon begin 20ste eeuw een systeem van studiebeurzen. Maria Duyst van Voorhout, douairière van ReMet haar testament heeft zij honderden weesjongens en daarna duizenden studenten een goede opleiding gegeven, waardoor ze kans hebben op een uitstekende toekomst. En velen zullen nog volgen.
Oog voor Talent, 250 jaar Fundatie van Renswoude is van 9 april t/m 13 juni 2004 te zien. Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie geschreven door Robert van Lit, vormgegeven en gedrukt door voormalige Renswouders.ede, vrijvrouwe van Renswoude heeft bereikt wat ze wilde.