Hout, Roeland van e.a - Kie(k) däör, wà räör (2006)

Kenmerken

Conditie: Nieuw

Beschrijving

Woordenboek van het Nimweegs dialect

Tekst en samenstelling: Roeland van Hout, Jan Roelofs, Leo van Stijn

Tekeningen: Leo van Stijn

Nijmegen, Selexys/ Dekker v.d Vegt, 2006

Gebonden, gekartonneerd, met stofomslag (Foto omslag: Jan van Teefelen)
13 x 22 x 2,7 cm.
239 Bladzijden

NIEUW. ONGELEZEN

Het Nijmeegs (eigen naam Nimwaegs of Nimweegs) is het stadsdialect van de Nijmeegse volksklasse. Het behoort in principe tot de Zuid-Gelderse dialecten maar wijkt, doordat het de afgelopen eeuw sterk naar het Standaardnederlands is toegegroeid, zeer sterk van de dialecten uit de omgeving af.

Zoals gesteld ligt Nijmegen in het Zuid-Gelderse taalgebied; het Nijmeegs maakt deel uit van een groep dialecten die tot het Nederfrankisch behoren. Ze worden van het Limburgs onderscheiden doordat ze slechts minimaal zijn beïnvloed door de Keulse expansie, en van het Brabants door het ontbreken van de diftongen (ijen ui) die met de Brabantse expansie over een groot deel van Nederland verspreid zijn. Verder ligt Nijmegen nog net ten westen van de Diest-Nijmegenlinie, dat wil zeggen buiten het gebied waar woorden als oud en goud als alt resp. gold worden uitgesproken; het Nijmeegs heeft dus noch de l in de clusters ld en lt bewaard, noch de tegenstelling ou-au. De ee wordt, zoals in het Limburgs en Noord-Limburgs[1], vaak als ae [:] gerealiseerd. Er treedt klinkerverkorting (uü, eei) ofumlaut (ooeu, oö) op in de vorming van verkleinwoorden. Het verkleinwoord zelf krijgt het achtervoegsel -(s)ke. Dus bijv. bruurbrürke, roosreuske,molmölleke. Soortgelijke verschijnselen treden op in het Limburgs, het Oost-Brabants en het Achterhoeks (in de wijde omgeving van Nijmegen dus).

Andere typische kenmerken van het Nijmeegs zijn het ontbreken van de slot-t in medeklinkerclusters, het als ao realiseren van wat elders aa is (haos, straot), oeurin plaats van aar (kiek doeur), diftongering van oo richting ou en een algemene tendens om klinkers te veranderen en tegelijk te verkorten t.o.v. het Standaardnederlands. Ook hun als onderwerp is in het Nijmeegs vrij gebruikelijk is.

Jan Th.A.E. Roelofs Soonet feur de stad

Nimwege sprikt n taol
Fan essen en fan sette
En sonder feul omhaol
Doen we op ef of fee nie lette.

Mäör ik, ik hou fan jou,
Da wil ik jou toch segge.
Ik blief je feurlopig trouw
Tot se me op Jonkerbosch neerlegge.

Nou wít ik bij mien eige
Ik blief bij jou mien lefe
Gao nooit meer aon de haol

Ik sal däör nooit mee dreige
Sellufs nie heel efe.
Ik blief hier aon de Waol.

Kosten van verzending (Nederland: € 3,95; Europa: € 11,50) ten laste van koper